¹Somaliland-18.V.1991 r. Somalijski Ruch Narodowy (SNM) jednostronnie proklamował niepodległą 
(od Somalii) Republikę Somaliland na obszarze byłego protektoratu brytyjskiego, nie uznaną przez społeczność międzynarodową. Somaliland ma swojego prezydenta, ministrów i posłów, których regularnie wybiera w wolnych wyborach. Ma stolicę - stutysięczną Hargeisę - konstytucje, walutę, armię, policję i poborców podatkowych.

²Osetia Południowa - samozwańcza republika w północnej Gruzji obejmująca tereny istniejącego do 1991 roku Południowoosetyjskiego Okręgu Autonomicznego wchodzącego w skład ówczesnej Gruzińskiej SRS. Jej niezależność nie została uznana przez społeczność międzynarodową. Osetia Południowa zajmuje północną część prowincji Szida Kartli oraz małe kawałki trzech sąsiednich prowincji. Stolica region Cchinwali oraz miejsowości ze znaczną populacją Osetyjską, ułożone mniej więcej w kształt łuku wokół niej, pozostają pod kontrolą buntowników natomiast wiele wiosek w dalszym ciągu zamieszkałych w większości przez Gruzinów pozostaje pod zwierzchnictwem rządu Gruzji. 12.XI.2006 r. buntownicy zorganizowali na swoich terenach referendum niepodległościowe. Za niezależnością od Gruzji opowiedziało się 98-99% głosujących. W X.2006 r. został założony Związek na rzecz Ratowania Osetii Południowej. W jego składzie znaleźli się przeciwnicy prezydenta Osetii, Eduarda Kokojty. 12.XI.2006 r. zorganizowali oni wybory prezydenckie, które wygrał ich przywódca Dimitrij Sanakojew. Jego administracja została oficjalnie uznana przez Gruzję.

³Centralny Rząd Tybetański (ang. Central Tibetan Administration, pełna nazwa: Centralny Rząd Tybetański Jego Świątobliwości XIV Dalajlamy) – tybetański rząd na wychodźstwie z siedzibą w Dharamsali w Indiach. Nie jest uznawany przez władze Chin, które kontrolują terytorium Tybetu, ani przez żaden inny rząd na świecie. CRT zajmuje się koordynacją pomocy udzielanej Tybetańczykom przez organizacje humanitarne na świecie. Za zgodą Indii, pełni rolę samorządu dla ok. 120 tys. tybetańskich uchodźców zamieszkałych w Indiach a także w innych krajach. CRT pełni także funkcję informacyjną, wspierając Dalajlamę w jego dążeniach do wynegocjowania z rządem w Pekinie rzeczywistej autonomii dla Tybetu. Zajmuje się także ochroną dziedzictwa kulturowego Tybetańczyków. Rząd Tybetu na wychodźstwie nie uznaje działań zbrojnych jako sposobu walki z wrogiem. Premier rządu, tytułowany jako Kalon Kirpa, jest obecnie wybierany w wolnych, demokratycznych wyborach. W 2001 roku Tybetańczycy przeprowadzili pierwsze wybory, w których wygrał 62-letni mnich Lobsang Tenzin. Rolę głowy państwa tradycyjnie pełni XIV Dalajlama, który zainicjował demokratyzację rządu. Wcześniej to on mianował premiera oraz ministrów. CRT nie dąży obecnie bezpośrednio do rozciągnięcia swojej władzy na terytorium Tybetu. Według strategii Dalajlamy, nazywaną Drogą Środka, Tybet powinien w ramach Chińskiej Republiki Ludowej uzyskać status Specjalnego Regionu Autonomicznego, podobnie jak Hongkong (w 1997 r.) i Makau (w 1999 r.) w myśl zasady „jeden kraj – dwa systemy” Deng Xiaopinga. Status SRA zapewnia bowiem rzeczywistą autonomię. Władze w Pekinie nie chcą się na to jednak zgodzić i ojczyzna Tybetańczyków funkcjonuje w ramach ChRL jako Tybetański Region Autonomiczny, podobnie jak m.in. Mongolia Wewnętrzna i Sinkiang. RA są od rządu w Pekinie tylko nieco bardziej niezależne niż prowincje.

⁴Sekretarz Stanu do Spraw Politycznych i Zagranicznych - urząd w San Marino odpowiadający stanowisku ministra spraw zagranicznych i szefa rządu, ze względu na przysługujące mu prerogatywy. Sekretarz Stanu do Spraw Politycznych i Zagranicznych jest jednym z 10 sekretarzy (ministrów), wchodzących w skład Kongresu Państwa (rząd). Jest wybierany, podobnie jak pozostali przez Wielką Radę Generalną (parlament).

⁵Kosowo - w starożytności było to terytorium w granicach Ilirii. Od początku średniowiecza napływali tam Słowianie, a od XII w. Kosowo było częścią państwa serbskiego. Po 1389 r. było pod władzą Turcji. W XVII w. nastąpił napływ Albańczyków. Po wojnach bałkańskich w latach 1912–13 znajdowało się w granicach Czarnogóry i Serbii, a potem w granicach Królestwa SHS (od 1929 r. Jugosławii). W 1945 r. Kosowo uzyskało autonomię w ramach republiki Serbii. W 1989 r., w wyniku referendum przeprowadzonego w całej Serbii, drastycznie ograniczono autonomię Kosowa i Wojwodiny. Nowa konstytucja ograniczyła drastycznie autonomię regionów, skupiając władzę w Belgradzie. Centralizowała władzę w zakresie kontroli nad policją, systemem sądowniczym, gospodarką, systemem edukacji oraz kwestii językowych, stanowiących element wieloetnicznej Serbii. Przeciw nowej konstytucji opowiedzieli się przedstawiciele mniejszości narodowych, którzy dostrzegali w niej próby odebrania władzy regionom na rzecz centralnego ośrodka. Kosowscy Albańczycy odmówili udziału w referendum, nie uznając jego prawomocności. Ponieważ stanowili mniejszość w państwie zdominowanym przez Serbów, ich udział nie wpłynąłby i tak na ostateczny wynik. Również władze prowincji nie uznały referendum. Miało ono być ratyfikowane przez lokalne zgromadzenia, co faktycznie oznaczało głosowanie nad swoim własnym rozwiązaniem. Zgromadzenie Kosowa początkowo odmówiło przyjęcia wyników referendum, jednak w III.1989 r., pod presją czołgów i wozów opancerzonych, otaczających miejsce obrad, zostały one przyjęte. Po zmianach w konstytucji Jugosławii rozwiązano parlament tego kraju, w którym zasiadali jedynie członkowie Partii Komunistycznej Jugosławii. Rozwiązaniu uległ również parlament Kosowa, czego nie zaakceptowali jego albańscy członkowie. Belgrad nominował nowy rząd regionalny całkowicie mu posłuszny, który rozpętał krwawy terror. W odpowiedzi na to deputowani albańscy zasiadający w serbskim parlamencie opuścili go i proklamowali Republikę Kosowo. Po rozwiązaniu przez Serbów parlamentu albańscy deputowani spotkali się potajemnie 07.IX.1990 r. w miejscowości Kaćanik i uchwalili Konstytucję Kosowa. W tej konstytucji Kosowo awansowało do republiki w ramach federacji jugosłowiańskiej. Ze strony serbskiej spotkało się to z negatywnym przyjęciem, a uchwalenie tych ustaw zostało określone jako ,,czyn zbrodniczy". Konstytucja Kosowa powołała do życia wszystkie instytucje niezbędne do funkcjonowania republiki: parlament, prezydenta, rząd, sądy, Prokuraturę Generalną, Sąd Konstytucyjny oraz Narodowy Bank Kosowa. Wszystkie te organy próbowały funkcjonować w podziemiu, ale niektórym się to nie udało ze względu na bardzo duże utrudnienia ze strony serbskiej. W dniach 26-30.IX.1991 r. Albańczycy zorganizowali w Kosowie referendum w sprawie przyjęcia Konstytucji Kosowa uchwalonej we IX.1990 r. i proklamowanie Kosowa jako Niezależnej Republiki. Brało w nim udział 87,01% całej ludności Kosowa, prawie wszyscy Albańczycy. Serbowie nie brali w nim udziału. 99,87% głosowało za przyjęciem Konstytucji. 19.X.1990 r. parlament głosował za usankcjonowaniem wyników referendum i ogłosił Kosowo ,,Republiką niezależną i suwerenną z prawem do prowadzenia własnej polityki zagranicznej i zawierania sojuszów?. Oczywiście wszystko to się odbywało się tajnie i nie oznaczało, że po uchwaleniu tego aktu władza będzie w rękach albańskich. Utworzona Republika Kosowa nie została oficjalnie uznana przez żadne państwo na świecie z wyjątkiem Albanii, która uczyniła to w X.1991 r. Następnym krokiem władz republikańskich był wybór premiera rządu, oczywiście prowizorycznego. Sukces referendalny pozwolił parlamentowi wybrać na premiera dr Bujara Bukoshi, stworzył on później rząd koalicyjny z największych partii Kosowa. Najwięcej tek ministerialnych miała Demokratyczna Liga Kosowa (LDK). Parlament w tym samym czasie wyznaczył wybory parlamentarne i prezydenckie na 24.V.1992 r. Wybory odbyły się w przewidzianym terminie, towarzyszyło im 8 grup obserwatorów międzynarodowych i 82 zespoły dziennikarskie przybyłe z całego świata. Serbskie władze, mimo że interweniowały w dwóch miejscach wyborczych, nie przeszkadzały wyborcom. Mimo to wybory odbywały się potajemnie, urny stały w miejscach prywatnych, czy gdzieś na maleńkich uliczkach, gdzie trudno było dostrzec, iż coś się tam dzieje. W wyborach wzięło udział 89,32% uprawionych do głosowania, z czego LDK uzyskała 76,44% (96 miejsc), Parlamentarna Partia Kosowa 4,86% (13 miejsc), Partia Rolna 3,15% (7 miejsc), Partia Chrześcijańsko-Demokratyczna 3,10% (7 miejsc) i kandydaci niezależni 3,29% (2 miejsca). Ibrahim Rugova został wybrany pierwszym prezydentem Kosowa. W następnych wyborach w 1998 r.  i 2002 r. dokonano jego reelekcji. W latach 1998-1999 doszło do wybuchu wojny serbsko-kosowarskiej, której następstwem był eksodus ludności albańskiej. Po zbrojnej interwencji NATO w 1999 r. zawarto porozumienie pokojowe. Kosowo przeszło pod zarząd ONZ i ochronę sił pokojowych pod dowództwem NATO. 17.II.2008 r. parlament Kosowa przyjął deklarację niepodległości stosunkiem głosów 109-0, jednak na posiedzeniu nie stawili się przedstawiciele partii serbskich. Stawili się za to przedstawiciele pozostałych mniejszości narodowych i grup etnicznych. Do 04.II.2011 r. niepodległe Kosowo zostało uznane przez 75 państw (w tym USA, Niemcy, Polskę).