KOBIETY-PREMIERZY 
MINISTROWIE SPRAW ZAGRANICZNYCH
PRZYWÓDCZYNIE PARTII

Golda Meir

Urodziła się 03.V.1898 r. jako Golda Mabowicz w Kijowie jako najmłodsza córka stolarza Mosze Mabowicza i Blume Naidicz. Najwcześniejszym wspomnieniem pani Meir z jej dzieciństwa jest ojciec blokujący drzwi wejściowe w obawie przed nadchodzącym pogromem. Państwo Mabowiczowie mieli ośmioro dzieci. Dzieciństwo przeżyły tylko trzy córki: Szejna, Cipke i Golda. W 1903 r. ojciec dziewczynek wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Blume z córkami zamieszkała w Płońsku. Wtedy to Szejna, starsza siostra Goldy, zaczęła działać w organizacji syjonistyczno-rewolucyjnej. Spotykało się to z podziwem młodszej siostry. Syjonistyczna działalność Szejny doprowadziła do tego, że wyemigrowała wraz z siostrami i matką do USA w 1906 r. W Milwaukee w stanie Wisconsin pracowała jako sprzedawczyni w małym sklepie spożywczym swej matki (w wieku 8 lat pilnowała sklepu, gdy matka szła na zakupy na targ) i uczęszczała do Fourth Street School (obecnie Szkoła im. Goldy Meir) w latach 1906-1912. Już wtedy przejawiała talenty przywódcze. Kwestowała na rzecz zakupu podręczników dla kolegów z klasy. Po utworzeniu Amerykańskiego Stowarzyszenia Młodych Sióstr wynajęła salę, w której odbyło się publiczne spotkanie tej organizacji. Rozpoczynając naukę nie znała języka angielskiego. Szkołę skończyła z wyróżnieniem. Ojciec Goldy pracował jako stolarz i produkował dywany. W 1912 r. rozpoczęła naukę w North Division High School. Po lekcjach pracowała. Matka w końcu zabroniła jej uczyć się dalej i kazała wyjść za mąż, więc Golda w wieku 14 lat porzuciła dom i zamieszkała u siostry Szejny Korngold w Denver. Tam zaczęła naukę w szkole średniej, a po południu pracowała w pralni chemicznej. W domu Korngoldów odbywały się intelektualne spotkania wieczorne, na których dyskutowano m.in. o syjonizmie, literaturze, prawach wyborczych kobiet i związkach zawodowych. Jednak nie znalazła z siostrą wspólnego języka i po roku wyprowadziła się. W Denver Golda poznała swego przyszłego męża, Morrisa Meyersona. Zrezygnowała ze szkoły, pracowała w pralni i w domu towarowym. W 1913 r. wróciła do Milwaukee, kiedy rodzice obiecali nie przeszkadzać jej w nauce. Ukończyła wtedy szkołę średnią w niecałe 2 lata i wstąpiła do Milwaukee Normal School for Teachers, szkoły pedagogicznej. W roku 1915 wstąpiła do Syjonistycznej Organizacji Pracy (Poalej Syjon, Robotnicy Syjonu). Udzielała się w młodzieżowym ruchu syjonistycznym Habonim Dror (Budowniczy Wolności). Uczestniczyła w wiecach, na których często przemawiała publicznie. Politycznie utożsamiała się z syjonizmem socjalistycznym. Często gościła u siebie ludzi z Palestyny. W roku 1917 poślubiła Morrisa Meyersona pod warunkiem, że po ślubie wyjadą do Palestyny. Wkrótce zaczęła w USA zbierać fundusze na Poalej Syjon. Gdy zorientowała się, że jest w ciąży uznała, że "jej syjonistyczne zobowiązania nie pozostawiają miejsca dla dziecka" i dokonała aborcji. W 1921 r. wyemigrowała tam wraz z mężem i siostrą Szejną Korngold.

Byli jedną z pierwszych rodzin, które zamieszkały w kibucu Merhovia (Merhavia) w Dolinie Jezreel (Dolinie Ezdrelon) w dolnej Galilei. Początkowo ich podanie o zamieszkanie spotkało się z odmową, ale w końcu uzyskali zgodę. Obowiązki Goldy obejmowały: sadzenie drzew i migdałowców, pracę w kurniku i prowadzenie kuchni. Niedługo potem Golda została wybrana przez kibucników na ich przedstawicielkę w centrali związków zawodowych "Histadrut". W 1924 r. Morris oświadczył, że życie w kibucu jest dla niego zbyt męczące. Jeszcze w tym samym roku zamieszkali najpierw (krótko) w Tel Awiwie, a potem w Jerozolimie. W małżeństwie pojawił się kryzys, więc Golda wróciła na pewien czas do Merhovii. Po powrocie do Jerozolimy przez pewien czas uczyła angielskiego w prywatnej szkole i pracowała jako praczka, utrzymując rodzinę, ponieważ jej mąż był wątłego zdrowia, a mieli już wtedy 2 dzieci: Menachema (urodzonego w 1924 r.) i Sarę (urodzoną w 1926 r.).

Od 1925 należała do partii Ahud Haavoda (Jedność Pracy). W roku 1928, po latach poświęconych wyłącznie rodzinie, wróciła do aktywnej działalności politycznej. "Moja działalność społeczna to nie przypadek: to dla mnie absolutna konieczność" - pisała do siostry Szejny.  Była zaangażowana w budowę socjalistyczno-syjonistycznego ruchu kobiet. W 1928 została sekretarzem Moetzet HaPoalot (Rady Kobiet Pracujących). W latach 1932-1934 była emisariuszką tej organizacji w USA. Dzieci przebywały tam wraz z nią. Morris pozostał w Jerozolimie. Często mówiła, że w swojej działalności nie była dyskryminowana ze względu na płeć, jednak stale poruszała konieczność równouprawnienia płci: 

"Kobiety powinny oczywiście pod każdym względem być równoprawne z mężczyznami. Dotyczy to także narodu żydowskiego; kobiety nie muszą być lepsze niż mężczyźni, by być traktowanymi jak ludzkie istoty. Nie powinny mieć uczucia, że muszą czynić cuda, by zostać zaakceptowanymi."  

Była międzynarodowym ambasadorem syjonizmu w latach 30.  Była współzałożycielką organizacji związkowej Histadrut - Powszechnej Organizacji Robotników Żydowskich w Ziemi Izraela. W 1933 została sekretarzem komitetu wykonawczego Histadrutu, a w roku 1940 szefową jego wydziału politycznego. Reprezentowała go na różnych konferencjach zagranicznych. Od 1939 kierowała Radą Gospodarki Wojennej w Żydowskiej Radzie Narodowej, popierającej akcje zbrojne przeciwko Brytyjczykom w Palestynie. W VII.1938 r. była żydowską obserwatorką międzynarodowej konferencji w Evian (Francja) zainicjowanej przez prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta. Dyskutowano tam o sytuacji żydowskich uchodźców z nazistowskich Niemiec i Austrii. Zakończyła się ona kompletnym fiaskiem, gdyż żaden z reprezentantów 32 zaproszonych państw nie zaproponował uchodźcom żydowskim z Niemiec i Austrii jakiejkolwiek nadziei. Pani Meyerson była bardzo rozgoryczona. W roku 1941 jej małżeństwo rozpadło się. Golda i Morris żyli odtąd oddzielnie, ale nigdy nie wzięli rozwodu. Ją obowiązki służbowe zmusiły do zamieszkania z dziećmi w Tel Awiwie. Morris pozostał zaś w Jerozolimie. Mąż pani Meir zmarł w 1951 r. Golda zhebraizowała potem swoje nazwisko na Meir, co znaczy "płonąć jasno". Chciała mieć nazwisko podobne do nazwiska męża.

W 1930 r. partia Ahud Haavoda połączyła się z Żydowską Socjaldemokratyczną Partią Robotniczaą "Poalej Syjon" i utworzyła partię Mapai (Partia Pracy Ziemi Izraela), w której Golda odgrywała dużą rolę. Jako delegatka Światowej Rady Syjonistycznej kilkakrotnie odwiedzała Wielką Brytanię i Stany Zjednoczone, apelując o poparcie finansowe. W USA zebrała 50 milionów dolarów datków na rozwój Izraela. Po uwięzieniu przez brytyjskie władze mandatowe przywódców żydowskich w okresie 1946-V.1948 była przewodniczącą Wydziału Politycznego Agencji Żydowskiej ds. Palestyny. Uzgodniła wtedy z Brytyjczykami warunki przesiedlenia do Palestyny wielu tysięcy rodzin żydowskich z brytyjskich obozów dla internowanych Cyprze. Była znakomitym, elokwentnym mówcą. Negocjowała także z radykalnymi terrorystycznymi żydowskimi organizacjami podziemnymi. Prowadziła w latach 1946-1947 bezskuteczne rokowania z królem Jordanii Abdallahem w sprawie zapewnienia pokoju na Bliskim Wschodzie. Spotkała się z nim w sekrecie 10.V.1948 r. przebrana za Arabkę. Monarcha prosił ją o to, by nie spieszyć się z proklamowaniem niepodległości Izraela. Znana z cierpkiego dowcipu pani Meyerson odpowiedziała mu: "Czekaliśmy na to 2000 lat. Czy to jest śpieszenie się?".

14.V.1948 - jako jedna z 2-ch kobiet (obok Rachel Kagan) - była sygnatariuszką deklaracji niepodległości państwa Izrael. Potem tak wspominała tę historyczną chwilę:

"Po podpisaniu, popłakałam się. Gdy studiowałam historię amerykańską, jako uczennica, czytałam o tych, którzy podpisali Deklarację Niepodległości, nie mogłam wyobrazić sobie prawdziwych ludzi robiących to. A wtedy ja siedziałam i podpisywałam deklarację niepodległości."

Następnego dnia młode państwo zostało zaatakowane przez zjednoczone siły Egiptu, Syrii, Libanu, Transjordanii i Iraku. Golda, wyposażona już w pierwszy paszport izraelski, wyjechała do USA w celu zbierania pieniędzy na nowo powstały kraj. W latach VI.1948-1949 była pierwszą kobietą-ambasadorem Izraela w ZSRR. W owym czasie zgłaszało się do niej bardzo wielu rosyjskich Żydów pragnących emigrować do Izraela z powodu nasilających się represji stalinowskich.

Golda Meir była następnie ministrem pracy i spraw socjalnych (1949-1956). Starała się budować więcej domów dla imigrantów i działała na rzecz ich integracji poprzez tworzenie dla nich miejsc pracy (szczególnie w robotach drogowych). Przez 25 lat (1949-1974) zasiadała w Knesecie (parlamencie). W latach 1953-1966 była przewodniczącą delegacji izraelskiej przy ONZ. Od 18.VI.1956 do 12.I.1966 roku była ministrem spraw zagranicznych. Premier Ben Gurion poprosił członków swego gabinetu, aby zmienili nazwiska na hebrajskie. Golda zrobiła to już wcześniej. Jako szefowa izraelskiej dyplomacji doprowadziła do nawiązania współpracy gospodarczej z państwami afrykańskimi. Umocniła dobre stosunki Izraela z USA i państwami Ameryki Łacińskiej. Była przedstawicielką swego kraju w Światowej Organizacji Syjonistycznej. W latach 60. XX w. dowiedziała się, że ma chłoniaka złośliwego. Informację tę zatrzymała dla siebie w obawie, że zostanie uznana za osobę niezdolną do pracy. To jednak z powodu choroby odeszła ze stanowiska ministra spraw zagranicznych. Szybko jednak wróciła do życia politycznego. W okresie 1966-1969 była sekretarz generalną partii Mapai. W 1967 r. doprowadziła do jej zjednoczenia z dwoma mniejszymi ugrupowaniami i powstania Izraelskiej Partii Pracy, w której objęła przywództwo (1969-1974). Odeszła na emeryturę, lecz w 1969 r., po śmierci Lewiego Eszkola, poproszono ją, aby do czasu nowych wyborów pełniła funkcję tymczasowego premiera. 26.II.1969 parlament wybrał ją na tę funkcję. Została zaprzysiężona 17.III.1969 r. W expose oznajmiła, że będzie dążyć do dialogu z Arabami, bo tylko tak można osiągnąć porozumienie. Gdy Golda Meir obejmowała rządy Izraelczycy cieszyli się z przejęcia dużych obszarów arabskich. Wynikało to z wygrania wojny sześciodniowej z 1967 r. Meir jako premier zmagała się z ciągłymi atakami wojsk egipskich wzdłuż Kanału Sueskiego. Była to tzw. "wojna na wyczerpanie", która trwała do 1970 r. Wygrała najbliższe wybory w X.1969 r. stojąc na czele lewicowego bloku partyjnego "Wspólny Front Robotników Izraela" (Maarach) i zachowała stanowisko, ale sformowała rząd jedności narodowej z generałem Mosze Dajanem na stanowisku ministra obrony, człowiekiem dalekim od jej socjalistycznych ideałów. Jako premier zdominowała Kneset, była twardą negocjatorką w stosunku do sojuszniczych USA i wrogich państw arabskich. Popierała inicjatywy amerykańskie dążące do pokoju na Bliskim Wschodzie, ale sprzeciwiała się wycofaniu wojsk izraelskich sprzed linii zawieszenia ognia z 1967 r. Okres premierostwa utrudniały dyskusje na temat przyszłości terytoriów okupowanych przez Izrael od 1967 r. W 1971 w Knesecie upadł wniosek o votum nieufności dla niej, zgłoszony przez przeciwników zarzucających jej nadmierne ustępstwa w rokowaniach pokojowych z Egiptem. W 1972 r., na olimpiadzie w Monachium, palestyńscy terroryści zamordowali izraelskich olimpijczyków. Pani premier rozkazała Mossadowi wymordowanie członków organizacji Czarny Wrzesień i Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny. Była bardzo popularna w społeczeństwie. 

06.X.1973 podczas święta Jom Kippur Syria i Egipt niespodziewanie zaatakowały Izrael. Wywiad izraelski do 05.X nie był pewny na 100%, kiedy nastąpi arabski atak na Izrael. 6 godzin przed inwazją premier Meir spotkała się z generałąmi Mosze Dajanem i Dawidem Elazarem. Dajan uważał, że wojna nie może się zacząć. Elazar był zwolennikiem prewencyjnego ataku na Syrię. Pani premier zdecydowała się czekać. Zdawała sobie sprawę z tego, że Izrael musi dbać o swój dobry wizerunek międzynarodowy. Wojska Egiptu przekroczyły Kanał Sueski i zdobyły jego wschodni brzeg. Syria zaatakowała wzgórza Golan i zdobyła górę Hermon. Izrael szybko zmobilizował wojska naziemne, ale główna rola przypadła lotnictwu. 07.X.1973 r. izraelskie odrzutowce zaatakowały w głąb terytorium Egiptu i Syrii. Kraje te zostały zepchnięte z powrotem na linię zawieszenia ognia z 1967 r. Ponownie rozgorzały walki o wzgórza Golan, gdzie Izrael ponownie wysłał lotnictwo. Irak i Jordania pomogły Syrii, ale Żydzi przełamali front na wzgórza Golan i ruszyli w stronę Damaszku. USA wezwały do zawieszenia broni, ale pani Meir odrzuciła 16.X propozycję rozejmu, ponieważ wróg nie został jeszcze całkowicie pokonany. W ciągu następnych dni zmieniła zdanie. 22.X. weszło w życie zawieszenie broni na froncie egipskim. Nadal trwały walki z Syria. Mimo tego, że wygrała wybory w XII.1973, spory na temat stosunku Izraela do pośrednictwa ONZ zaostrzyły podziały w jej gabinecie i w marcu 1974 nastąpił głęboki kryzys polityczny. 10.III.1974 r. Golda Meir została ponownie wybrana na premiera. 10.IV.1974 r., gdy wydawało się, że sformowała nowy rząd koalicyjny, zrezygnowała ze stanowiska w obliczu rozłamu we własnej partii Pracy. Były tam 3 stronnictwa: 2 chciały obarczyć winą szefa MON Mosze Dajana, i pozbawić go urzędu. Oficjalny raport rządowy oczyścił go z wszystkich zarzutów i osobistej odpowiedzialności, to jednak zażądano zmiany przywódców i zmiany polityki państwa. Pani Meir, która nie chciała go zdymisjonować, zdecydowała się na ustąpienie ze stanowiska. Pełniła obowiązki premiera do 03.VI.1974 ,kiedy to zastąpił ją Icchak Rabin. 

W składzie jej rządu tylko raz znalazła się inna kobieta, minister bez teki ds. praw człowieka w latach 1973-1974, Szulamit Aloni (późniejsza wicepremier). Po dymisji Golda Meir aktywnie działała w Światowej Organizacji Żydowskiej. Od 1976 była honorową przewodniczącą międzynarodówki socjalistycznej. Interesowała się polityką międzynarodowa do pogorszenia stanu zdrowia w 1978. W 1975 opublikowała pamiętniki "Moje życie". Dwa lata później zaproszono ją do Knesetu podczas wizyty prezydenta Egiptu Anwara Sadata. Zmarła 08.XII.1978 w Jerozolimie na wirusowe zapalenie wątroby po 15-letniej walce z białaczką. Pochowano ją 12.XII.1978 r. na Wzgórzu Herzla. Szymon Peres, przewodniczący Partii Pracy nazwał ją "nieustraszoną lwicą i jedną z największych kobiet w historii Izraela i świata". Prezydent Egiptu Anwar Sadat powiedział, że przyjął tę wiadomość ze smutkiem. Nazwał ją pierwszorzędnym przywódcą politycznym i chwalił ją jako uczciwego przeciwnika, który rozpoczął starania o pokój na Bliskim Wschodzie.