WŁADCZYNIE 1400

Małgorzata Andegaweńska

Urodziła się 23.III.1430 r. jako córka księcia Andegawenii Rene I i Izabeli I Lotaryńskiej. 23.IV.1445 r. w Titchfield w Hampshire poślubiła króla Anglii Henryka VI. Henryk bardziej interesował się religią niż sprawami państwa. Faktyczną władczynią Anglii została więc Małgorzata. Stan psychiczny jej męża stale się pogarszał. Kiedy 13.X.1453 r. na świat przyszedł ich jedyny syn - Edward Westminster, Henryk cierpiał na poważne załamanie nerwowe. Dla jego wrogów było jasne, że Edward nie jest jego synem (podobno Henryk nie mógł mieć dzieci, a królowa miała stałego kochanka). W 1454 r. Edward Edward otrzymał tytuł księcia Walii, zwyczajowy tytuł następcy angielskiego tronu. Jego pozycja była jednak zagrożona. Kraj ogarniała wojna między stronnikami królowej, a stronnikami królewskiego kuzyna, Ryszarda Plantageneta, 3. księcia Yorku. Wprawdzie York jako regent Królestwa złożył w 1453 r. przysięgę na wierność Edwardowi, to jednak z biegiem czasu zaczął walczyć o koronę dla siebie. W 1460 r. pokonał wojska lancasterskie pod Northampton i zawarł ugodę z pojmany królem Henrykiem. W myśl jej postanowień Edward został pozbawiony prawa do tronu, który po śmierci Henryka miał przypaść księciu Yorku. Reakcja matki Edwarda była natychiastowa. Na czele zebranej w Szkocji armii wkroczyła do Anglii. Yorkiści zostali pokonani w XII.1460 r. pod Wakefield, a książę Yorku stracił życie. Jego pretensje przejął jego najstarszy syn, Edward. Fortuna jednak rychło odwróciła się od Lancasterów. Po sukcesie pod Wakefield królowa Małgorzata udała się na północ, do Szkocji i przekonała regentkę, królową-wdowę Marię z Geldrii, do udzielenia stronnictwu Lancasterów zbrojnej pomocy. Armia szkocka zgromadziła się w Berwick i ruszyła na południe, jednak był to marsz dość powolny, gdyż Małgorzata nie miała czym zapłacić szkockim wojakom i mogła tylko obiecywać im wielkie bogactwa, jakie mogą zdobyć na południu Anglii. Szkoci w drodze dorabiali się na własną rękę plądrując przemierzane okolice. Sprawie Lancasterskiej nie przysporzyło to zwolenników. Tymczasem młody książę Yorku postanowił nie dopuścić do połączenia się armii szkockiej z marszerującą z Walii armią hrabiego Pembroke. 02.II.1461 r. pokonał wojska lancasterskie pod  Mortimer Cross, ale hrabia Warwick przegrał bitwę ze wspierającymi Małgorzatę Szkotami pod St. Albans. Lancasterowie odbili króla Henryka (który podczas bitwy siedział pod drzewem i śpiewał). 29.III.1461 r. zostali oni pobici pod Towton. Henryk, Małgorzata i Edward uciekli do Szkocji. Następnie schronili się w Walii, by ostatecznie uciec do Francji. W Szkocji królowa kierowała zwolennikami w kraju. Wierne monarchini pozostały północna Anglia i Irlandia. Edward został koronowany jako Edward IV. W 1464 r. Lancasterowie próbowali odzyskać tron dla Henryka, ale rok później zostali pokonani, a Henryk dostał się do niewoli i został osadzony w Tower. Małgorzata wychowywała Edwarda w nienawiści i dążeniu do odwetu. Książę wyrósł na aroganckiego i zarozumiałego młodzieńca. W 1469 r. rabia Warwick zbuntował się przeciwko Edwardowi. Jego rebelia została stłumiona i Warwick uciekł w 1470 r. do Francji. Tam, przy pośrednictwie króla Ludwika XI, zawarł porozumienie z królową Małgorzatą. Jesienią 1470 r. Warwick powrócił z Francji. Edward IV uciekł do Burgundii, a Warwick 03.X.1470 r. wkroczył tryumfalnie do Londynu i ogłosił przywrócenie tronu Henrykowi VI. Kilkumiesięczne rządy Henryka były fikcją, gdyż w imieniu szalonego króla rządził hrabia Warwick. Wraz z synem i synową przybyła do Anglii w Niedzielę Wielkanocną 1471 r. Następnego dnia po wylądowaniu nadeszły wieści o zwycięstwie Edwarda IV pod Barnet (14.IV.1471 r.). Edward IV zdobył Londyn i uwięził króla Henryka VI. Lancasterowie wydali Edwardowi IV bitwę 04.V.1471 r. pod Tewkesbury. Zakończyła się ona całkowitą klęską Lancasterów. Edward zginął podczas ucieczki z pola bitwy. 21.V.1471 r. Henryk VI został zamordowany z rozkazu Edwarda IV. Królowa była więziona w Wallingford Castle, a potem w Tower, do czasu kiedy wstawił się za nią król Francji. Zmarła 25.VIII.1482 r. w rodzimej Andegawenii.