Rusudana
Urodziła się około 1194 r. jako córka królowej Gruzji Tamary Wielkiej i księcia-małżonka Dawida Soslaniego z Osetii. 18.I.1223 r. przejęła rządy nad Gruzją po śmierci swego brata, króla Jerzego IV Laszy. Jej panowanie było końcem "złotej ery" w historii Gruzji. W 1224 r. monarchini wyszła za mąż za seldżuckiego księcia, Muhammada Mughisa ud-din Turkan Szaha. Z tego związku pochodzili: Dawid VI Narin i Tamara, przyszła żona sułtana Rümu Ghijasa ad-Dina Kaj Chusrau II. Wiosną 1225 r. została zaatakowana przez szacha chorezmijskiego Dżelel ud-Dina. Gruzini ponieśli klęskę w bitwie pod Garni pod koniec tego samego roku. Królowa wraz z dworem przeniosła się do Kutaisi, po okrążeniu przez Chwarezmijczyków Tbilisi, stolicy Gruzji. Miasto to zostało zdobyte przez Jelal ad-Dina 09.III.1226 r. Doszło do masakry prawie całej ludności, która dzielnie broniła swych domów. Wkrótce w rękach najeźdźcy znalazła się cała wschodnia część Gruzji i ziemie armeńskie. W II 1227 r. wojska Rusudany, korzystając z tego, że Jelal ad-Din był zajęty w Armenii, odzyskały Tblilisi. Wkrótce zostały jednak zmuszone do opuszczenia miasta. Przedtem sami podłożyli w nim ogień. Rusudana sprzymierzyła się z sąsiednimi seldżuckimi państwami Rüm i Chlat. W 1228 r. Gruzini zostali pokonani przez Chorezmijczyków w bitwie pod Bolnisi. Sojusznicy nie zdążyli przyjść im z pomocą. Od 1231 r. królowa zmagała się z ponownym najazdem Mongołów. Zniszczona wojnami Gruzja w 1235 r. poddała im się bez oporu. Królowa ponownie musiała uciekać do Kutaisi. W 1240 r. prawie cały kraj znalazł się pod ich jarzmem. Królowa bezskutecznie usiłowała uzyskać pomoc krajów chrześcijańskich. Ostatecznie Rusudana w 1242 r. została zmuszona do uznania zwierzchności chana mongolskiego i zobowiązała się płacić roczny trybut w wysokości 50 000 sztuk złota oraz wspierać swymi oddziałami armię mongolską. Obawiając się tego, że swe pretensje do tronu zgłosi jej bratanek Dawid VII Ulu, uczyniła go więźniem na dworze swego zięcia, sułtana Rümu Ghijasa ad-Dina Kaj Chusrau II. Na dwór mongolski wysłała swego syna Dawida VI Narina aby uzyskał oficjalne uznanie jako następca gruzińskiego tronu. Nigdy nie doczekała się jego powrotu. Królowa Rusudana zmarła w 1245 r.
Źródła:
1. Wikipedia,
2. red. Małgorzata Hertmanowicz-Brzoza, Kamil Stepan, Słownik władców świata, Kraków 2005.