Kleopatra II
Urodziła się przed 187 lub ok. 185/184 r. p.n.e. (inne źródła mówią, że stało się to między 190 a 181 r. p.n.e.) jako córka władców Egiptu Ptolemeusza V Epifanesa i Kleopatry I Syryjskiej. W marcu 175 r. p.n.e. (lub 173 r. p.n.e.) poślubiła swego starszego brata Ptolemeusza VI Filometora i zostali włączeni do kultu dynastycznego jako Bogowie Kochający Matkę (Filometor). Miała z nim pięcioro dzieci: Ptolemeusza Eupatora, Ptolemeusza, Kleopatrę Theę, Kleopatrę III i Berenikę. Jej młodszym bratem był Ptolemeusz VIII Euergetes II Fyskon. Początkowo regentami w imieniu młodej pary królewskiej zostali eunuch Eulajos i syryjski wyzwoleniec Lenajos. Nie byli to ludzie przygotowani do sprawowania władzy, a szczególnie w trudnym okresie. Król Syrii Antioch IV (brat ich matki Kleopatry I) miał ambicje imperialne, a na zachodzie rosła potęga Rzymu. Obaj regenci postanowili jednak odzyskać Palestynę i Celesyrię z rąk syryjskich. Antioch zorganizował obronę przed Egiptem. W 173/172 Rzymianie otrzymali od regentów Egiptu zapewnienie wsparcia przeciwko antyrzymskiej koalicji pod wodzą króla Macedonii Perseusza. Pod koniec 170 r. p.n.e. do Rzymu udały się poselstwa z Aleksandrii i z Syrii, aby wszelkie nieporozumienia wyjaśnić na swoją korzyść i zapewnić sobie życzliwość Rzymu. Posłowie Egiptu próbowali nawet pośredniczyć w wojnie między Rzymem a królem Macedonii Perseuszem. Przed tym nierozważnym krokiem powstrzymał ich Marek Emiliusz Lepidus, pierwszy senator, niegdyś zaprzyjaźniony z Ptolemeuszem V. Regenci Egiptu wszczęli wojnę z Syrią, która szybko zakończyła się klęską w listopadzie 170 r. p.n.e. między przylądkiem Kasion a twierdzą Peluzjum. Eulajos namawiał młodego króla, aby uciekał statkiem na wyspę Samotrake, co ten też próbował uczynić, ale nie wiadomo, jak daleko zdołał uciec. W stolicy Egiptu doszło do zamieszek, a opiekę nad królewskimi dziećmi przejęli dwaj mężowie stanu, Kineas i Komanos. Szybko zawrócili z morza Filometora. Naprędce utworzono specjalną radę w Aleksandrii, która zdecydowała się wysłać posłów do Antiocha. Mieli nimi być przedstawiciele Związku Achajskiego i Aten oraz Klazomenaj i Miletu. Antioch przyjął ich i wysłuchał. Stanowczo potwierdził swoje prawa do Celesyrii i osobiście spotkał się z Ptolemeuszem VI, którego zdradziła straż przyboczna. Przekonał go do swych racji i zawarł z nim porozumienie. Tymczasem w Aleksandrii wybuchły zamieszki, a współrządcami ogłoszono Kleopatrę i jej młodszego brata Ptolemeusza VIII. Dla Antiocha była to bardzo dobra sytuacja, gdyż liczył na wybuch wojny domowej w Egipcie. Wystąpił wtedy jako obrońca praw Ptolemeusza VI. Ponieważ w marszu na Egipt opanował Memfis to pozostawił tam chłopca jako króla. Zaczął oblegać stolicę. Gdy trwało to już dostatecznie długo do miasta przybyli posłowie z Rodos na polecenie konsula Marcjusza Filipa, dowódcy wojsk rzymskich w Macedonii. Aleksandryjczycy wysłali ich do Antiocha, który oświadczył, że Egipt należy się starszemu Ptolemeuszowi. Z nim doszedł do porozumienia i jeśli oni przyjmą go z powrotem, to nie będzie w tym przeszkadzał. Wtedy to mieszkańcy Aleksandrii wysłali w imieniu Kleopatry i Fyskona do Rzymu posłów z prośbą o pomoc. Rzym obiecał wysłać legatów, którzy rozpatrzą sprawę na miejscu i doprowadzą do zgody. Antioch tymczasem, po nieudanym szturmie na Aleksandrię, osadził silny garnizon wojskowy w Peluzjum i opuścił Egipt. Rodzeństwo jednak pogodziło się i 05.X.170 r. p.n.e. (inne źródła mówią o listopadzie) Kleopatra została współwładczynią Egiptu wraz z braćmi Ptolemeuszem VI i Ptolemeuszem VIII. Antioch jednak nadal z uwagą śledził wydarzenia w Egipcie. Postanowił zająć Cypr i wzmocnić załogę w Peluzjum. Wtedy to młodzi władcy Egiptu zwrócili się z prośbą do Związku Achajskiego o dostarczenie 1000 jeźdźców i 200 piechurów oraz wystawili nowych posłów do Rzymu. Poparli swe starania darem zboża dla floty rzymskiej stacjonującej w Chalkis. Rzymianie byli wtedy jednak zajęcie wojną z Perseuszem macedońskim i ograniczyli się jedynie do rozmów pokojowych. Wszystko to spowodowało następną wyprawę Antiocha IV do Egiptu na wiosnę 168 r. p.n.e. Cypr poddał mu Ptolemeusz Długogłowy, który rządził nią w imieniu Filometora. W nagrodę dostał w zarząd Celesyrię i Palestynę. Po nieprzyjęciu proponowanych przez niego warunków pokojowych Antioch zajął Deltę i Fajum oraz wkroczył do Memfis. W połowie lipca do Aleksandrii przybył poseł rzymskiego senatu Gajusz Popiliusz Lenas z wiadomością o zwycięstwie nad królem Macedonii Perseuszem pod Pydną. W tej sytuacji Rzym chciał zapobiec nadmiernej potędze Antiocha, który został zmuszony do wycofania się z Egiptu i Cypru, oddania Peluzjum i zaprzestania wysiłków o uzyskanie wpływów na tym terenie. Rządy w Egipcie zostały przy trojgu rodzeństwa. Kleopatra II praktycznie jako pierwsza z ptolemejskich królowych uzyskała oficjalne uznanie jako władczyni. Poselstwo o pomoc wysłane do Rzymu było poselstwem od panujących Ptolemeusza i Kleopatry. Posłowie przybywający z podziękowaniami za skuteczną interwencję byli posłami wspólnymi w imieniu króla i Kleopatry składającymi podziękowanie. A odpowiedź senatu rzymskiego była skierowana do władców Egiptu Ptolemeusza i Kleopatry. Z podobnymi sformułowaniami mamy do czynienia na innych egipskich dokumentach z tego okresu. Zgoda między braćmi nie trwała długo. Młodszy brat Kleopatry, Ptolemeusz VIII Fyskon Euergetes II był złym człowiekiem. Nienawidził starszego brata i wszelkimi środkami chciał go pozbawić królestwa. Kleopatra, gdy nie mogła doprowadzić do zgody, zawsze brała stronę dobrego Ptolemeusza VI. Pozostała w Aleksandrii w 169 r. p.n.e. wraz z tym ostatnim po ucieczce starszego brata. Była bardzo pomocna w negocjacjach dotyczących jego powrotu. Po najazdach Antiocha IV Egipt przechodził okres ostrego kryzysu gospodarczego i politycznego. Trwały zamieszki w Aleksandrii, w Fajum (w 164 r. p.n.e.), bunty chłopskie, rewolty wojskowe. W 164 r. p.n.e. doszło do wybuchu rebelii Dionysosa Petosarapisa (do 165 r. p.n.e.) i powstania w Tebaidzie. W złagodzonym nieco jesienią 164 r. p.n.e. zarządzeniu "O gospodarce rolnej" z sierpnia/września 165 r. p.n.e. rząd nakazał przymusową uprawę roli, a eksploatację opuszczonej i zajętej ziemi powierzył nowo utworzonemu wydziałowi administracji państwowej. Do tego jeszcze dochodziła wzajemna rywalizacja braci. W XI.164 r. p.n.e. Kleopatra musiała udać się wraz z Ptolemeuszem VI na wygnanie i prosić Rzym o pomoc. To jednak nie zdało się na nic. Po powrocie na Cypr zastali tam posłów aleksandryjskich mających dosyć despotycznych rządów ich brata i proszących ich o powrót. W lecie 163 r. p.n.e., przy udziale rzymskiej delegacji, dokonano podziału - Filometor i Kleopatra mieli rządzić w Egipcie i na Cyprze, a Fyskon otrzymał Cyrenajkę. Nie obyło się jednak bez walki o Cypr, którą wygrał starszy brat. Na przełomie 163/162 r. p.n.e. Rzym wspierał pretensje Fyskona do Cypru. Doszło nawet do zerwania rzymsko-egipskich stosunków dyplomatycznych. Ptolemeusz VIII werbował najemników na wojnę z rodzeństwem, ale nie mógł jej rozpocząć bez zgody i wsparcia Rzymian. Dlatego też po zamachu na jego życie, w 156/155 r. p.n.e., zapisał on Rzymowi w tzw. Testamencie Euergetesa swój (bliżej nieokreślony) kraj na wypadek bezpotomnej śmierci. W 154 r. p.n.e. otrzymał jedynie symboliczne wsparcie Rzymu, a potem został pojmany przez Ptolemeusza VI na Cyprze. W 153 r. p.n.e. zatwierdzono podział kraju z roku 163 p.n.e. Zatem Kleopatra znowu rządziła Egiptem z mężem od lata 163 r. p.n.e. do jego śmierci w 145 r. p.n.e. Swoje panowanie legitymizowała i zabezpieczała różnymi sposobami: ogłaszaniem amnestii, regularnym organizowaniem święta noworocznego w Memfis, udziałem w składaniu ofiar, odwiedzaniem świątyń i uczestnictwem na synodzie kapłańskim w 161 r. p.n.e. W lipcu 145 r. p.n.e. zmarł jej brat-mąż, a ona została regentką w imieniu syna, Ptolemeusza VII. Ale Fyskon nie zadowolił się Cyrenajką i zaczął walczyć o władzę w Egipcie oraz o małżeństwo z Kleopatrą. Ta próbowała stawić mu opór wykorzystując życzliwość niektórych grup intelektualnych w Aleksandrii i Żydów aleksandryjskich. Kleopatra II i Ptolemeusz VI cieszyli się popularnością w tych środowiskach. Według Józefa Flawiusza, historyka żydowskiego, armią egipską dowodzili wtedy Żydzi Oniasz i Dositeos. Niewiele to pomogło, ponieważ mieszkańcy Aleksandrii zażądali od niej zawarcia małżeństwa z Fyskonem. Stało się tak w 145/144 r. p.n.e. Ptolemeusz VIII zabił swego bratanka i potencjalnego rywala. Od tej pory Kleopatra II władała wraz z młodszym bratem. Młodszemu bratu urodziła ok. 144/142 r. p.n.e. syna Ptolemeusza Memfitesa. W 142 r. p.n.e. Ptolemeusz VIII wziął sobie za żonę Kleopatrę III, nie rozwodząc się jednocześnie z jej matką - trzeba jednak dodać, że zaręczono ją z wujem jeszcze w 154 r. p.n.e. dla utrwalenia zgody między braćmi. Małżeństwo Kleopatry II z młodszym bratem zostało najprawdopodobniej rozwiązane nie później niż w styczniu 140 r. p.n.e. W 141/140 Kleopatra III została trzecią współwładczynią Egiptu. Wtedy to jej matka została podniesiona do godności "Kleopatry Siostry", ale Ptolemeusz wyraźnie faworyzował młodszą żonę. W 132 r. p.n.e. podniosła bunt przeciwko bratu i córce i wygnała ich z Aleksandrii na Cypr i doprowadziła do obwołania przez Aleksandryjczyków królem ich syna, Ptolemeusza Memfitesa, który wtedy miał około 12 lat. Młody król został wysłany do Cyreny, skąd na Cypr wezwał go ojciec. Początkowo starał się go zjednać i nastawić przeciwko matce. Tymczasem Kleopatra w 130 r. p.n.e. ogłosiła się samodzielną władczynią Egiptu jako Kleopatra Bogini Kochająca Matkę (Filometor) Zbawczyni. Fyskon zemścił się okrutnie. Między marcem a wrześniem 130 r. p.n.e. kazał zabić ich syna, poćwiartować zwłoki i przesłać je w skrzyni do Aleksandrii jako prezent urodzinowy dla siostry-małżonki. Wieść o tej zbrodni roznieciła wściekłość i nienawiść przeciwko niemu. Ptolemeusz VIII od 131/130 r. p.n.e. zyskał popleczników w Egipcie poza Aleksandrią i rozpoczął działania przeciw siostrze. Kleopatra nie była popierana przez lud egipski, a jej władza opierała się jedynie na Grekach i Żydach. Nastąpił burzliwy okres wojny domowej, a źródła mówią, że Egipt przez jakiś czas był podzielony między dwoje władców. Zamknięta w Aleksandrii Kleopatra wezwała na pomoc swego zięcia Demetriusza II (męża Kleopatry Thei), króla Syrii. Obiecała tamtemu nawet tron egipski. Demetriuszowi nie udało się jednak dotrzeć do Aleksandrii o w 127 r. p.n.e. jego teściowa musiała uciekać na jego dwór do Syrii, zabierając ze sobą skarbiec. Po roku Aleksandria została zdobyta przez Fyskona i okrutnie ukarana. W Syrii tymczasem trwały walki o tron, a Ptolemeusz VIII wspierał przeciwnika Demetriusza, który w końcu został zamordowany w 125 r. p.n.e. W 124 r. p.n.e. pogodziła się z bratem i córką i ponownie rządzili razem do 28.VI.116 r. p.n.e., czyli do śmierci Ptolemeusza VIII. Ten nie pozostawił po sobie desygnowanego następcy, lecz powierzył sprawę jego ustalenia Kleopatrze III, preferującej Ptolemeusza X. Kleopatra II przeforsowała jednak kandydaturę Ptolemeusza IX Sotera II. Następnie rządziła jako główna (najważniejsza) władczyni wraz z nim i córką Kleopatrą III aż do swej śmierci, która nastąpiła przed 06.IV.115 r. p.n.e.