KOBIETY-PREMIERZY 
WICEPREMIERZY 1920-90
PRZYWÓDCZYNIE PARTII 
KANDYDATKI NA PREZYDENTA 2000-2010
MINISTROWIE FINANSÓW I GOSPODARKI

Kazimira Danutë Prunskienë

Urodzona 26.II.1943 r. w regionie Švenčioniai (Święcianach) jako Kazimira Stankieviciute (Stankiewicz). W latach 1960-1965 studiowała ekonomię na Uniwersytecie Wileńskim. Studia ukończyła z wyróżnieniem. W 1971 r. otrzymała stopień kandydata, a w 1986 r. stopień doktora nauk ekonomicznych. W 1995 r. otrzymała tytuł profesora. W okresie 1982-1983 prowadziła badania naukowe na Uniwersytecie J.W.Goethego we Frankfurcie nad Menem. W Wileńskim Kombinacie Budownictwa Mieszkaniowego pracowała jako ekonomistka od 1964 do 1965 r. W latach 1965-1985 była wykładowczynią (docentem od 1978 r.) na Wydziale Ekonomiki Przemysłu Uniwersytetu Wileńskiego. Od 1985 r. była wicedyrektorem ds. naukowych w Litewskim Instytucie Ekonomiki Rolnictwa. W latach 1988-1989 pełniła funkcję rektora Instytutu Podnoszenia Kwalifikacji Specjalistów i Kierowników Gospodarki Narodowej. W latach 80. XX wieku współpracowała z uniwersytetami zachodnioniemieckimi i węgierskimi. Od 1982 do 1983 r. była stypendystką Fundacji im. Aleksandra von Humboldta. W latach 1996-2001 pracowała jako profesor w Uniwersytecie Technicznym im. Giedymina w Wilnie.

W VI. 1988 r. przyłączyła się do "Grupy Inicjatywnej" Sajudisu, zostając jednym z najbardziej widocznych i najwyrazistszych liderów tego ruchu. Była kandydatką Sajudisu do Zgromadzenia Ludowego byłego ZSRR w 1989 r. i do Rady Najwyższej w 1990 r. W latach 1989-1990 była wicepremierem i ministrem gospodarki. Głośno opowiadała się za wprowadzeniem gospodarki rynkowej na Litwie. Właśnie te poglądy przyczyniły się w 1990 r. do jej nominacji na stanowisko pierwszego premiera niepodległej Litwy. To dzięki jej wysiłkom udało się przezwyciężyć blokadę gospodarczą Litwy, która została zastosowana przez Kreml po ogłoszeniu niepodległości w marcu 1990 r. Politolodzy przyznają też, że dzięki swoim licznym wojażom po Europie i USA przyczyniła się do szybszego uznania niepodległości Litwy przez Zachód. 11.III.1990 r. parlament powierzył jej tymczasowo pełnienie obowiązków premiera. Pierwszym premierem niepodległej Litwy była od 17.III 1990 r. do 10.I.1991 r. Kiedy jednak pod koniec 1990 r. postanowiła uwolnić ceny, prawicowi posłowie, którzy mieli większość w ówczesnym parlamencie, uznali to za kremlowską prowokację i zmusili ją do dymisji. W parlamencie zasiadała do 1992 r.

Chcąc ją pogrążyć do końca, jej przeciwnicy wyciągnęli dokumenty, które miały być dowodem na jej współpracę z KGB w latach 80-ych. Sąd okręgu wileńskiego uznał ją za agenta KGB i nakazał, by informacje o swej współpracy ze służbami specjalnymi umieszczała w swych materiałach wyborczych. Rzekomo w archiwach miał być dokument, który miał tego dowodzić. Miała być agentem KGB o pseudonimie "Szatrija" (góra na Żmudzi, gdzie według legendy odbywały się sabaty czarownic). W 1992 r. Sąd Najwyższy uznał, iż współpracowała ona z radzieckimi służbami specjalnymi pod pseudonimem "Czarownica". Była premier twierdziła, że dokument jest sfałszowany. W marcu 2004 r. Sąd Najwyższy, uznając, że nie ma dowodów na jej współpracę z Łubianką. Sąd doszedł do tego wniosku, po tym jak z archiwum zginęły obciążające ją dokumenty, a główny świadek oskarżenia zmienił swe zeznania. W 1991 r. założyła Instytut Litewsko-Europejski. 

W latach 1991-1992 była przewodniczącą Partii Demokratycznej. W latach 1993-1996 kierowała prywatną firmą doradczą. Od 25.II.1995 r. była przewodniczącą Litewskiej Partii Kobiet (od 1998 r. Nowa Demokracja-Partia Kobiet). W 1996 r. została wybrana posłanką na Sejm z ramienia Partii Kobiet Litwy, pracowała w Komisji Gospodarki oraz przewodniczyła Frakcji Niezrzeszonych. Od 1997 do 1998 r. była radną w gminie rejonowej Malaty. W 2000 r. ponownie znalazła się w Sejmie jako kandydatka Partii Nowych Demokratów. Była przewodniczącą Komisji ds. Regionu Ignalińskiej Elektrowni Atomowej. Nowa Demokracja-Partia Kobiet przekształciła się wcześniej w Partię Nowych Demokratów, a w 2001 r. zjednoczyła się z Unią Chłopską. Pani Prunskiene od tego roku była przewodniczącą Unii Partii Chłopskiej i Nowych Demokratów, zachowując stanowisko przewodniczącej po przekształceniu tego ugrupowania w 2006 r. w Litewską Ludową Unię Chłopską. Od 2004 r. posłowała w Sejmie w jej ławach.

22.XII.2002 r. kandydowała na prezydenta. Po usunięciu z urzędu oskarżanego o łamanie konstytucji, kontakty z mafią i rosyjskimi służbami specjalnymi prezydenta Rolandasa Paksasa parlament litewski zadecydował, że następne wybory odbędą się 13.VI.2004 r. wraz z wyborami do Parlamentu Europejskiego. Pani Prunskienë niespodziewanie w pierwszej turze zajęła drugie miejsce (21.4% głosów) i 27.VI.2004 r. zmierzyła się w walce o prezydenturę z Valdasem Adamkusem. W czerwcu 2004 r. grupa znanych naukowców i byłych dysydentów, a także rodzice i bliscy zamordowanych 13 stycznia 1991 r. pod wieżą telewizyjną w Wilnie przez radzieckich komandosów w liście otwartym oskarżyła Prunskiene, że jako polityk, którego kariera polityczna jest "szczególnie dwuznaczna", jest zagrożeniem dla państwa litewskiego. W liście wypomina się Prunskiene m.in. to, że pod koniec 1990 r. postanowiła uwolnić ceny bez przygotowania programu złagodzenia tego kroku społeczeństwu. Według autorów listu była to prowokacja, która miała uzasadnić wprowadzenie na Litwie bezpośrednich rządów Kremla, jakoby stającego w obronie "oszukanego i gnębionego przez nacjonalistów" społeczeństwa. Zarzuca się jej także to, że bez porozumienia z parlamentem obiecała ówczesnemu prezydentowi ZSRR Michaiłowi Gorbaczowowi moratorium na niepodległość Litwy ogłoszoną 11 marca 1990 r. Była premier oświadczyła, że "nigdy i nigdzie nie zdradziła interesów swojego państwa". 22.VI.2004 r. agenci Służby Śledztw Specjalnych (STT) wtargnęli do biur partii wspierających jej rywala Valdasa Adamkusa, przeprowadzili rewizje i wynieśli dokumenty. Zwołano potem nadzwyczajne posiedzenia Sejmu i Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Posłowie chcieli usłyszeć od Valentinasa Junokasa, szefa STT, dlaczego nakazał rewizje na pięć dni przed drugą turą wyborów prezydenckich i tuż przed hucznymi obchodami nocy świętojańskiej, gdy życie na Litwie niemal zamiera. Sejm czekał też na wyjaśnienia prokuratora generalnego Algimantasa Klimavicziusa. Nie wykluczano rewelacji, ogłoszenia dowodów kompromitujących znanych polityków. Prokurator Klimaviczius wyjaśnił, że jego ludzie od roku prowadzą śledztwo przeciw pięciu posłom podejrzanym o korupcję. Nie wymienił ich nazwisk ani partii, do których należą. Z kolei Junokas tłumaczył, że do 5 lipca prokuratura kazała mu uzupełnić materiały dowodowe. A ponieważ ma akurat "mało ludzi", więc posłał agentów do biur partii we wtorek wieczorem, bo bał się, że nie zdąży na czas. Tłumaczenie Junokasa nie przekonało posłów. Sejm polecił więc, by prokuratura generalna w ciągu dwóch dni wyjaśniła, czym szef STT naprawdę się kierował, wysyłając agentów na biura partyjne w gorących dniach przed wyborami. Posłowie byli gotowi zrezygnować ze świętowania i zebrać się raz jeszcze w piątek (25.VI), by wysłuchać raportu prokuratora i ewentualnie zdymisjonować Junokasa. Sejmowy komitet ds. bezpieczeństwa narodowego nie rozstrzygnął wtedy, czy służby bezpieczeństwa działały wtedy z powodów politycznych, aby wpłynąć na wynik wyborów. Ostatecznie Kazimiera Prunskiene zdobyła 47.8% głosów, a Valdas Adamkus - 52.2% głosów i to on został prezydentem. W tym samym roku została wybrana do Parlamentu Europejskiego, zrezygnowała jednak z przyjęcia mandatu, decydując się na pracę w Sejmie.

Jest zwolenniczką zerwania z proamerykańskim kursem polityki Wilna. Zapowiada, że należy rozważyć odwołanie 110-osobowego kontyngentu litewskiego z Iraku. Od lat powtarza, że najważniejszym partnerem Litwy powinna być Rosja. 29.VI.2004 r. zaskarżyła wynik wyborów. W skardze, złożonej w komisji wyborczej sztab pani Prunskiene, wskazywał na "poważne wątpliwości co do dokładności podliczenia głosów w wielu punktach wyborczych w pięciu największych miastach Litwy i w czterech rejonach wiejskich". Bezskutecznie. Po wyborach parlamentarnych z X.2004 r. jej partia weszła w skład koalicji rządowej, a ona sama od 07.XII.2004 r. była ministrem rolnictwa w rządzie Algirdasa Brazauskasa. 06.VII.2006 r. na to samo stanowisko powołał ją premier Gediminas Kirkilas. W wyborach parlamentarnych z 12.X.2008 r. bez powodzenia ubiegała się o reelekcję. Jej ugrupowanie nie przekroczyło progu wyborczego, natomiast w okręgu większościowym Malaty-Święciany przeszła do II tury, która odbyła się 26.X.2008 r., ale została pokonana przez przedstawiciela Związku Ojczyzny, Valentinasa Stundysa. 09.XII.2008 r. przestała szefować Ministerstwu Rolnictwa. W tym samym roku utraciła przywództwo w Litewskiej Ludowej Unii Chłopskiej. W 2008 r. Komisja Lustracyjna po raz kolejny zaczęła badać jej przeszłość. Media ujawniły wywiad sprzed kilkunastu lat, w którym była premier opowiada włoskiej dziennikarce o dawnych kontaktach z sowiecką bezpieką i o pochodzeniu jej pseudonimu w KGB - "Szatrija". Prunskiene broniła się, że była to standardowa procedura. W III.2009 r. Komisja Lustracyjna orzekła, że pani Prunskiene była agentką KGB. Ta zaś stanowczo temu zaprzeczyła. 17.V.2009 r. ponownie kandydowała na prezydenta Litwy. Zajęła piąte miejsce z 3.9% głosów. Pani Prunskiene jest autorką 15 książek w tym m.in. "Życia dla Litwy" (1991) i "Rynku bałtyckiego" (1994). W 1991 r. została laureatką Minerva Prize za dokonania polityczne. Jest członkinią Rady Kobiet-Światowych Przywódców, organizacji mającej swoją siedzibę w John F. Kennedy School of Government na Uniwersytecie Harvarda. Rada zamierza “zachęcać młode kobiety do starań o przywódcze role w rządach”.

Zasiadała i przewodniczyła wielu ciałom doradczym, organizacjom pozarządowym i społecznym, m. in. od 1992 r. jest przewodniczącą Stowarzyszenia Kobiet Litwy, od 2001 r. prezesem Litewskiego Stowarzyszenia Piłki Nożnej Kobiet, a w latach 2002-2005 przewodniczącą Litewskiego Komitetu Narodowego UNICEF.