WICEPREMIERZY 2001-10 
PRZYWÓDCZYNIE PARTII

Izabela Jaruga-Nowacka

Izabela Walentyna Jaruga-Nowacka urodziła się w Gdańsku 23 sierpnia 1950 roku. Skończyła etnografię na Uniwersytecie Warszawskim. Wiele lat pracowała w Instytucie Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego oraz w Instytucie Krajów Socjalistycznych Polskiej Akademii Nauk. Zajmowała się ludami Dalekiego Wschodu, jej specjalnością była Mongolia. Jak cytuje Jarugę-Nowacką "Gazeta Wyborcza" - to właśnie "znajomość wielu kultur nauczyła ją tolerancji". W PRL nie należała do żadnych organizacji politycznych. Aktywność polityczną rozpoczęła od działań związanych z obroną praw człowieka, w tym szczególnie praw kobiet. Od połowy lat 80. działa w Lidze Kobiet Polskich. Przez dwie kadencje (od 1991 r.) pełniła funkcję przewodniczącej Zarządu Głównego tej organizacji. Wraz ze Zbyszkiem Bujakiem prowadziła akcję na rzecz Referendum w sprawie Karalności Przerywania Ciąży. "Jestem feministką" - mówi o sobie Jaruga-Nowacka. Działa na rzecz równego statusu kobiet i mężczyzn, państwa neutralnego światopoglądowo oraz zapewnienia równych szans startu życiowego młodzieży poprzez dostępność edukacji. Była związana ze środowiskiem Ruchu Demokratyczno Społecznego - z listy wyborczej tej organizacji bezskutecznie startowała w wyborach parlamentarnych 1991 roku. Była współzałożycielką, a następnie wiceszefową Unii Pracy. W latach 1993-1997 była posłanką na Sejm RP II kadencji z Klubu Parlamentarnego Unii Pracy. Pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Postępu Technicznego. W Sejmie II kadencji jako jedna z dwóch posłanek weszła w skład delegacji Sejmu do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. Przewodniczyła polsko-mongolskiej grupie parlamentarnej. Działa na rzecz równego statusu kobiet i mężczyzn, państwa neutralnego światopoglądowo oraz zapewnienia równych szans startu życiowego młodzieży poprzez dostępność edukacji. Była współinicjatorem referendum w sprawie zakazu przerywania ciąży. W 1996 roku zaproponowała projekt ustawy liberalizujący przepisy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego, przerywania ciąży. W ostatnich wyborach parlamentarnych (z 2001 r.) startowała z hasłem "Po pierwsze człowiek". W wyborach otrzymała 23 666 głosów z okręgu Gdynia 26. Przez dwa miesiące, do objęcia funkcji rządowej, była członkiem Komisji Kultury i Środków Przekazu. W Sejmie forsowała ustawy korzystne dla kobiet - między innymi ustawę o równym statusie kobiet i mężczyzn. 29 listopada 2001 roku została sekretarzem stanu w Kancelarii Premiera, a 7 grudnia 2001 roku objęła urząd pełnomocnika rządu ds. równego statusu kobiet i mężczyzn (w randze sekretarza stanu w Kancelarii Premiera), powołany dzięki naciskom środowisk kobiecych żądających od rządu spełnienia przedwyborczych obietnic. Wtedy też zawiesiła wykonywanie funkcji przewodniczącej Zarządu Głównego Ligi Kobiet Polskich. W trakcie swego urzędowania Jaruga-Nowacka doprowadziła do przyjęcia przez rząd w sierpniu 2002 roku II Krajowego Programu Działań na Rzecz Kobiet. Bezskutecznie zabiegała o utworzenie stałego urzędu odpowiedzialnego za te sprawy. Izabela Jaruga-Nowacka została 24 kwietnia 2004 roku wybrana przez X Kongres nową przewodniczącą Unii Pracy. Zastąpiła Marka Pola, który kierował Unią przez 6 lat. Podczas Kongresu Krajowego partii na Jarugę głosowało 175 osób, przeciwko było 166. Pytana, czy jest zadowolona ze swojego wyniku (otrzymała 4 głosy ponad wymagane minimum) odpowiedziała, że jako osoba o wyrazistych poglądach nie była kandydatką "niekontrowersyjną". Podkreśliła jednak, że czuje się dumna ze swojej partii, ponieważ - jak dodała - niewiele partii nawet lewicowych decyduje się powierzyć funkcję przewodniczącego kobiecie. 02.V.2004 r. została drugim wicepremierem ds. komunikacji społecznej i Ministrem-członkiem Rady Ministrów (ministrem bez teki). Jest pierwszą w historii Polski kobietą-wicepremierem. 24.VI.2004 r. rząd Marka Belki (którego członkinią była Jaruga-Nowacka), po jednej nieudanej próbie, uzyskał parlamentarne votum zaufania. Zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z 11 maja 2004 roku do jej zadań należała m.in. koordynacja prac Rady Ministrów w zakresie polityki społecznej, równego statusu kobiet i mężczyzn oraz przeciwdziałanie dyskryminacji, sprawowała nadzór, w zakresie wyznaczonym przez Prezesa Rady Ministrów, nad działalnością Rządowego Centrum Studiów Strategicznych oraz pełniła funkcję Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn. Miała też przygotować projekt powołania Rady Społecznej -nowego ciała opinodawczo-doradczego ds. polityki społecznej. 07.VII.2004 r., w trakcie urlopu szefa rządu Marka Belki i pierwszego wicepremiera Jerzego Hausnera, pełniła obowiązki premiera. Od 24.XI.2004 r. była ministrem polityki społecznej. Od 31.III.2005 r., po dymisji Jerzego Hausnera, była jedynym wicepremierem w rządzie Marka Belki. 19.IV.2005 roku Izabela Jaruga-Nowacka odeszła z Unii Pracy. Stwierdziła, że nie doszło do realizacji jej koncepcji nowej lewicy, która broni najsłabszych, odrzuconych i bezrobotnych oraz upomina się o prawa człowieka. Z dezaprobatą spotkała się też jej inicjatywa Unii Lewicy - czyli porozumienia małych partii lewicowych, środowisk ekologów, czy alterglobalistów na rzecz wspólnego startu w wyborach parlamentarnych. O swojej decyzji wicepremier poinformowała premiera Marka Belkę i oddała się do jego dyspozycji. Ten pozostawił ją w rządzie na obu stanowiskach jako osobę bezpartyjną. 07.V.2005 r. została przewodniczącą Unii Lewicy. Do czasu zakończenia sprawowania funkcji wicepremiera, Jarugę-Nowacką zastępował Bartłomiej Morzycki, jeden z pięciu wiceprzewodniczących partii. 31.X.2005 r. rząd Marka Belki przeszedł do historii. W 2005 r. została zgłoszona przez Przedwyborczą Koalicję Kobiet do Pokojowej Nagrody Nobla w ramach projektu "1000 Women for the Nobel Peace Prize 2005”. W wyborach parlamentarnych z 25.IX.2005 r. dostała się do Sejmu z list Sojuszu Lewicy Demokratycznej. 10.XII.2005 r. przestała być przewodniczącą Unii Lewicy. Jej działalność była często krytykowana przez Kościół i środowiska konserwatywne. Komentując jej poglądy na temat aborcji biskup Tadeusz Pieronek stwierdził, że reprezentuje ona feministyczny beton, którego nawet kwas solny nie ruszy. Jako pełnomocnik ds. równego statusu kobiet i mężczyzn w rządzie Leszka Millera popierała senacki projekt ustawy o równym statusie oraz ideę legalizacji małżeństw homoseksualnych. Często uczestniczyła w demonstracjach i manifach gejów, transwestytów i feministek. Zdaniem feministki Agnieszki Graf reprezentowała rzadki na naszej scenie politycznej model kobiecości kobiecej, ale nieflirtującej (cyt. za: "Polityka", nr 19/04). Izabela Jaruga-Nowacka mieszkała w Warszawie, była matką dwóch córek Barbary i Katarzyny, babcią Jakuba i Zofii (urodzonej już po jej śmierci) i od 27 lat żoną Jerzego Pawła, matematyka. Zginęła 10.IV.2010 r. w katastrofie prezeydenckiego samolotu TU154 pod Smoleńskiem.

Biogram ten powstał dzięki informacjom zawartym w "Wikipedii - wolnej encyklopedii".