Hōjō Masako
Urodziła się w 1156 r. jako córka Hōjō Tokimasy (przywódcy wpływowego w prowincji Izu klanu Hōjō) i Hōjō no Maki. Jej rodzice byli nastolatkami. Masako dorastała otoczona damami dworu i niańkami. Podczas jej narodzin miała miejsce w Kioto, ówczesnej stolicy Japonii, rebelia Hōgen. Cesarze Toba i Sutoku walczyli przeciwko swemu następcy. Klan Hōjō mądrze trzymał się z dala od tych wydarzeń. Rodzina Masako była spokrewniona z rodziną cesarską.
W 1159 r. wybuchło powstanie Heiji, w którym klan Taira, popierany przez przebywającego w klasztorze cesarza Go-Shirakawę, pokonał klan Minamoto, na którego czele stał Minamoto no Yoshitomo. Yoshitomo został stracony. Kilkoro jego synów i córek zostało skazanych na śmierć bądź zesłanych do klasztorów. Przetrwało tylko trzech jego synów: Minamoto no Yoshitsune, Minamoto no Noriyori (zostali zmuszeni do przyjęcia święceń kapłańskich) i Minamoto no Yoritomo. Ten ostatni, 13-letni, został zesłany do prowincji Izu, gdzie rządziła rodzina Masako. Klan Taira przejął władzę w Japonii.
Masako miała starszego brata o imieniu Munetoki. W 1163 r. pojawił się na świecie młodszy brat - Yoshitoki. Potem do tej gromadki dołączyli jeszcze brat Hōjō Tokifusa i nieznana z imienia siostra. Masako w dzieciństwie jeździła konno, polowała i łowiła ryby. Częściej przebywała z mężczyznami niż z kobietami z swej rodziny.
W 1179 r. Masako i Yoritomo poznali się i zakochali się w sobie. W tym samym roku wzięli ślub. W 1180 r. na świecie pojawiło się ich pierwsze dziecko - córka Ō-Hime. W tym samym roku rozczarowany książę Mochihito, syn cesarza Go-Shirakawy, wezwał przebywających w Japonii członków rodu Minamoto do obalenia rodu Taira. Myślał, że ci ostatni zablokują mu drogę do tronu na korzyść cesarza Antoku, spokrewnionego z rodem Taira. Yoritomo uznał się za głowę rodu Minamoto i odpowiedział pozytywnie na to wezwanie. Uzyskał pełne wsparcie rodu Hōjō. Centrum klanu Minamoto znajdowało się w mieście Kamakura w prowincji Sagami.
Rozpoczęła się wojna Gempei między klanami Minamoto i Taira. W 1180 r., w bitwie pod Ishibashiyamą, poległ Munetoki, najstarszy brat Masako. Dziedzicem klanu Hōjō został Yoritomo. Rok później zmarł Taira no Kiyomori, przywódca klanu Taira. Zastąpił go syn, Taira no Munemori. W 1182 r. ożenił się Yoshitoki, kolejny brat Masako, a ona sama została matką Minamoto no Yoriie, swego najstarszego syna i dziedzica.
W 1183 r. Minamoto no Yoshinaka, rywal i kuzyn Yoritomo, zdobył Kioto. Przedstawiciele rodu Taira i cesarz Antoku musieli uciekać do Shikoku. Minamoto ustanowili cesarzem Go-Tobę. Minamoto no Yoshitsune i Minamoto no Noriyori, schwytali Yoshinakę i zabili go oraz zajęli Kioto w imieniu Yoritomo i rodu Hōjō.
W 1185 r. przedstawiciele rodu Taira zostali straceni lub zmuszeni do popełnienia samobójstwa (włącznie z byłym cesarzem Antoku). Yoritomo został niekwestionowanym panem Japonii. Masako była zazdrosna o Yoshitsune i Noriyori. W wyniku wewnętrznej walki o władzę zostali oni aresztowani i zamordowani. Yoritomo stworzył nawet nowe tytuły, jak shugo i jitō, które otrzymał Hōjō Tokimasa. Zatwierdził tę decyzję umieszczony w klasztorze w Kioto cesarz Go-Shirakawa. W 1192 r. Yoritomo został mianowany przez niego shōgunem. W następnym roku Go-Shirakawa zmarł. Yoritomo został najpotężniejszym człowiekiem w Japonii. Ten splendor i wpływy dostały się także członkom klanu Hōjō. W tym samym roku Masako urodziła drugiego syna, Minamoto no Sanetomo.
Yoritomo zmarł w 1199 r. Nowym shōgunem został jego syn, Minamoto no Yoriie. Ponieważ miał on tylko 18 lat, jego dziadek, Hōjō Tokimasa, proklamował siebie "shikkenem" (regentem). Po śmierci męża zgoliła głowę i została buddyjską mniszką. Nie zamieszkała jednak w klasztorze - zaangażowała się w politykę. Masako, jej ojciec i brat Yoshitoki utworzyli Radę Regencyjną. Uparty shōgun nienawidził jednak rodziny swej matki. Preferował członków rodu Hiki, z którego wywodziła się jego żona. Szczególnym uznaniem darzył swego teścia, Hiki Yoshikazu.
Masako usłyszała plotkę o tym, że Yoshikazu i Yoriie spiskują przeciw regentom. Wraz z ojcem doprowadziła do pojmania i stracenia Yoshikazu w 1203 r. Bardzo chory Yoriie został zesłany do prowincji Izu. Zamordowano go w 1204 r., bez wątpienia z rozkazu dziadka. Masako nie była w to zamieszana. Dokonano czystki wśród członków klanu Hiki. Musiał zginąć nawet Minamoto no Ichiman, najstarszy syn i dziedzic Yoriie oraz wnuk Masako.
W 1203 r. trzecim shōgunem został kolejny syn Masako, Minamoto no Sanetomo. Regentem ponownie został Tokimasa. Sanetomo był znacznie bliższy matce niż jego starszy brat. Masako i jej młodszy brat Yoshitoki, dziedzic klanu Hōjō, zaczęli popadać w konflikty z ojcem, szczególnie po śmierci ich matki, Hōjō no Maki w 1204 r. Mąż siostry Masako, Hatekayama Shigetada, został stracony z rozkazu Tokimasy nawet po tym, gdy Yoshitoki, Masako i Tokifusa powiedzieli ojcu, że oskarżenia skierowane przeciwko niemu są fałszywe. Hōjō Tokimasa w 1205 r. był najpotężniejszą osobą w okresie Kamakura.
Masako dowiedziała się, że Tokimasa planuje zabić Sanetomo i zastąpić go jednym ze swych sojuszników. Wraz z Yoshitokim zażądała, aby ustąpił ze stanowiska i przyjął święcenia kapłańskie.W przeciwnym razie oni wzniecą rebelię. Hōjō Tokimasa abdykował w 1205 r., wstąpił do buddyjskiego klasztoru w Kamakurze i ogolił sobie głowę. Zmarł 10 lat później.
Następnym regentem został Yoshitoki. Sama Masako stała się potężną politycznie negocjatorką na dworze. Nazywano ją "ama-shōgun" ("mniszką-shōgunem"). W 1218 r. regent wysłał ją do cesarza Go-Toby z pytaniem, czy shōgun mógłby adoptować jednego z synów cesarskich i uczynić go swym zastępcą. Go-Toba odmówił. W 1219 r. shōgun Sanetomo został zamordowany przez swego bratanka Kugyo, młodszego syna Minamoto no Yoriie. Morderca został później złapany przez członków klanu Hōjō. Na Kugyo wygasła linia Yoritomo. Masako i Yoshitoki zadecydowali, że następnym shōgunem będzie Fujiwara no Yoritsune, pochodzący z klanu Kujō. Poprzez swą babkę był spokrewniony z Yoritomo. Nowy shōgun był dzieckiem, ale nawet jako człowiek dorosły pozostawał pod przemożnym wpływem członków rodu Hōjō.
W 1221 r. cesarz Go-Toba zbuntował się przeciwko rządom Masako i Yoshitokiego. Próbował przywrócić realną władzę cesarzom. Regent Yoshitoki i jego najstarszy syn oraz dziedzic, Hōjō Yasutoki, zaatakowali Kioto. Zdobyli miasto i wygnali cesarza Go-Tobę. Była to wojna Jōkyū.
W 1224 r. zmarł regent Yoshitoki. Jego następcą został Yasutoki. Potężny klan Miura, pod przywództwem Miury Yoshimury, próbował pozbawić władzy członków rodu Hōjō. Masako podjęła się negocjacji i bunt został stłumiony. Jej bratanek został regentem.
Masako zmarła w 1225 r. Tak opisali ją Oscar Ratti i Adele Westbrook w książce "Sekrety Samurajów":
"...posiadała wielkie wpływy za życia swojego męża, a po jego śmierci właściwie rządziła imperium. Wydaje się iż jest to jedyny potwierdzony przypadek w historii Japoni, kiedy najwyzszą władzę w kraju sprawowała kobieta nie będąca cesarzową. Nominalnie oczywiście Pani Masa nie rządziła, jednak jej potęga i wpływy były niezaprzeczalne."
Źródła:
1. Wikipedia,
2. Jolanta Tubielewicz, Historia Japonii, Wrocław 1984.