SZEFOWE RZĄDÓW W LATACH 2295-1935 
WŁADCZYNIE 500-750

Szangguan Wan'er (664-710)

Pochodziła z urzędniczej rodziny. Jej dziadek, Szangguan Yi, był ważnym urzędnikiem i sławnym poetą we wczesnym okresie dynastii Tang. Włączył się do walki o władzę w okresie panowania cesarza Kao Tsunga (panował w latach 649-683). Żona tego ostatniego i zarazem faktyczna władczyni Chin, cesarzowa Wu Zetian, doprowadziła do egzekucji Szangguan Yi i ojca Szangguan Wan'er. Jej matka oraz ona sama jako jednomiesięczne dziecko zostały niewolnicami w pałacu cesarskim. Początkowo Wan'er była nieprzychylnie nastawiona wobec cesarzowej Wu Zetian, ponieważ miała w pamięci krzywdę swej rodziny. Z biegiem czasu zaczęła się jednak do niej przekonywać. Zauważyła, że włądczyni jest osobą bardzo inteligentną, wszechstronnie wykształconą, tolerancyjną, kochającą swój lud i sprawującą mądre i sprawiedliwe rządy. Sztuki czytania i pisania nauczyły Szangguan Wan'er urzędniczki pałacowe. Na dworze uzyskała tytuł "Jieyu" - wysokiej rangą konkubiny. Dziewczyna była bardzo oczytana i niebawem okazało się, że jest utalentowaną poetką i pisarką. Wu Zetian podziwiała wiersze pisane przez tę 14-latkę. Ta młoda kobieta wywarła na niej tak duże wrażenie, że uczyniła ją swoją osobistą sekretarką, a później powierzyła jej redagowanie cesarskich dekretów oraz szpiegowanie dworzan. Radziła się jej także w sprawach państwowych przed podjęciem decyzji. Wszystkie dokumenty kierowane do cesarzowej były czytane najpierw przez Wan'er. Jeśli uznała, że wszystko jest w porządku Wu Zetian je aprobowała. Była również głównym egzaminatorem podczas podczas ostatniego etapu cesarskich egzaminów urzędniczych. W wieku 19 lat stała się najpotężniejszą osobą na dworze. W 684 r. cesarz Czung Tsung nadał jej tytuł "Zhaorong" i uczynił odpowiedzialną za cesarski harem. Na tronie utrzymał się tylko rok. W 684 r. Wu Zetian mianowała cesarzem swego innego syna, Żui Tsunga - a faktyczną władzę od 660 r. sprawowała ona sama. W 690 r. Wu Zetian zerwała z tą fikcją i wstąpiła na tron jako jedyna w historii kobieta-cesarz panująca we własnym imieniu. Wtedy to mianowała Szangguan Wan'er de facto pełniącą obowiązki "pierwszego ministra" (premiera) i zaręczyła z swym synem, Li Xianem (byłym i przyszłym cesarzem Czung Tsungiem). Z tego związku nic jednak nie wyszło. W 705 r. cesarzowa Wu Zetian abdykowała i wkrótce potem zmarła, a jej następcą został Czung Tsung. Szangguan Wan'er nie utraciła jednak swej pozycji. Była wybitną organizatorką. Podczas jednego z zamachów stanu udanie kierowała obroną pałacu cesarskiego oraz stłumiła wrogie powstanie. Wywierała bardzo pozytywny wpływ na cesarza. Dzięki jej namowom budował szkoły oraz opiekował się utalentowanymi poetami i pisarzami. Dzięki niej błysnął talent wielu z nich. Po rezygnacji i śmierci cesarzowej Wu Zetian Wan'er zdobyła sympatię i patronat jej równie ambitnej synowej, cesarzowej Wei Szi. W roku 710, po śmierci cesarza Czung Tsunga, cesarzowa Wei na krótko przechwyciła władzę. Wraz z Wan'er dążyły do osadzenia jej na tronie Chin jako drugiej kobiety-cesarza. Bezskutecznie. Li Longji, wnuk Wu Zetian, zamordował panią premier podczas tego zamachu stanu. W 712 r. zasiadł na tronie jako cesarz Śuan Tsung (w latach 710-712 cesarzem był ponownie Żui Tsung). Dla uczczenia Wan'er jako zadośćuczynienie za jej śmierć rozkazał zebrać i opublikować jej poezję w dwudziestu częściach. Zhang Yue, pierwszy minister, napisał pochlebną przedmowę na jej cześć. Słynna antologia "Zbiór poezji z czasów dynastii Tang" zawiera również 32 wiersze autorstwa Wan'er.