KOBIETY-PREZYDENCI NA WYGNANIU
PRZEWODNICZĄCE PARLAMENTÓW 1991-2000 

Marjam Radżawi

Urodziła się w 1953 r. w rodzinie z klasy średniej w Teheranie. Ma córkę (urodzoną w 1982 r.) oraz stopień inżyniera metalurgii. W 1970 r. weszła w skład ruchu opozycyjnego wobec rządów szaha. Po rozpoczęciu studiów na Politechnice (University of Technology) Sharifa w Teheranie szybko została liderką ruchu studenckiego i przyłączyła się do Mudżahedinów Ludowych - muzułmańskiego, demokratycznego i nacjonalistycznego ruchu, który orędował za świeckimi rządami w Iranie. Poplecznicy szaha zamordowali jedną z jej sióstr, Narges. Druga, Massoumeh, została zabita wraz z mężem już za rządów Chomeiniego. Była wtedy w ciąży. Udzielała się w socjalnym departamencie ruchu oraz propagowała jego cele i rekrutowała młodzież studencką i z szkół średnich. Była kandydatką na posłankę w Teheranie w 1980 r. Zdobyła ponad 250 000 głosów. Była jedną z głównych organizatorek dwóch głównych demonstracji pokojowych w Teheranie w IV i VI.1981 r. przeciwko dyktatorskim rządom Chomeiniego. Po 20.VI.1981 r. rozpętał się straszliwy terror mułłów. Wielu opozycjonistów zostało aresztowanych lub zamordowanych. Również ona była szykanowana przez Strażników Rewolucji. W 1982 r. Radżawi wyjechała do Paryża, politycznego centrum irańskiego ruchu opozycyjnego. Tam szybko stała się najbardziej wpływową kobietą w jego szeregach. W 1985 r. została, obok swego męża Masuda, współprzewodniczącą a w 1989 r. - sekretarzem generalnym tego ugrupowania. Po utworzeniu Armii Wyzwolenia Narodowego w 1987 r. została zastępczynią jej wodza naczelnego. Odegrała decydującą rolę w unowocześnieniu i zmechanizowaniu sił zbrojnych. 12.VIII.1993 r. weszła (wśród 12 kobiet) w skład Rady Irańskiej Narodowej Organizacji Mudżahedinów. Została jej wiceprzewodniczącą. Jej mąż Masud Radżawi, były przywódca tej organizacji, ocenił ten wybór jako wielki sukces kobiet i całego ruchu. 28.VIII.1993 r. Narodowa Rada Oporu, irański parlament na wygnaniu, wybrała Mariam Radżawi na przyszłą prezydent Iranu (i zarazem przewodniczącą tego 250-osobowego ciała). Zrezygnowała wtedy ze swych stanowisk w ruchu Mudżahedinów oraz w armii, aby móc poświęcić się swym nowym obowiązkom. Wkrótce potem wróciła do Paryża. Pod jej przywództwem kobiety zaczęły zajmować kluczowe pozycje w ruchu oporu. Stanowią one połowę członków Narodowej Rady Oporu. Jedna trzecia armii mudżahedinów i prawie 70 % jej oficerów to kobiety. W składzie Rady Przywódczej Mudżahedinów zasiadają same kobiety. Również one stanowią większość jej emigracyjnego rządu. Bardzo wiele uwagi poświęca kulturze i sztuce. Jej doradczynią ds. kulturalnych i członkinią parlamentu na wygnaniu jest Marzieh, wielka dama irańskiej muzyki. W swym programie opowiada się za wolnym, demokratycznym i tolerancyjnym Iranem, w którym kobiety będą miały równe prawa polityczne, socjalne, kulturalne i ekonomiczne z mężczyznami. Mają one mieć pełne bierne i czynne prawa wyborcze, będą mogły zajmować stanowiska rządowe, sędziowskie a także stanowisko prezydenta kraju. Same będą decydowały o tym, kogo poślubią i będą miały także równe prawa rozwodowe z mężczyznami. Samodzielnie będą także decydować o swoim ubiorze. Pod rządami pani prezydent w gospodarce irańskiej zagwarantowane zostałyby: wolny rynek, własność prywatna i inwestycje rozwojowe w gospodarce narodowej. Przyszła polityka zagraniczna demokratycznego Iranu opierałaby się na takich zasadach, jak: pokój, koegzystencja, współpraca regionalna i międzynarodowa. W związku z tym, że jej organizacja została uznana przez Unię Europejską, Radżawi została aresztowana przez władze francuskie 17.VI.2003 r. w Paryżu (mimo tego, że francuskie służby bezpieczeństwa tolerowały obecność Mudżahedinów Ludowych na swym terytorium przez 20 lat). Wywołało to gwałtowny sprzeciw irańskich emigrantów. Kilka osób dokonało publicznych samopodpaleń w Paryżu i Londynie. 03.VII.2003 r. wyszła na wolność za kaucją w wysokości 80 000 euro.