GUBERNATORKI
GENERALNE
Adrienne Poy Clarkson
Urodziła się 10.II.1939 r. w
Hongkongu jako Ng Bing Tse. Przybyła do Kanady wraz z rodziną jako uchodźca w
1942 r. Uczęszczała do Trinity College. W 1960 r. uzyskała dyplom bakałarza
nauk humanistycznych, a 2 lata później została magistrem z literatury
angielskiej na Uniwersytecie Toronto. W latach 1963-64 przebywała na Sorbonie
w Paryżu na studiach podyplomowych. W okresie 1964-65 wykładała na
Uniwersytecie Toronto. Jest jedną z czołowych postaci w życiu kulturalnym
Kanady. Ma za sobą długą i bogatą karierę w telewizji, dziennikarstwie,
sztuce i służbie publicznej. W latach 1982-87 była pierwszym agentem
generalnym Ontario w Paryżu, promując interesy kulturalne i biznes tej
prowincji we Francji, Włoszech i Hiszpanii. Była prezesem i wydawcą w
McClelland & Stewart (1987-88). Od 1965 r. do 1982 r. pracowała jako
gospodyni, scenarzystka i producentka kilku znaczących programów w CBC
Television (np. Take Thirty, Adrienne at Large i the Fifth
Estate). Napisała również wiele artykułów do głównych gazet i magazynów
kanadyjskich. Oprócz tego jest autorką 3 książek. W latach 1988-99 była
producentem wykonawczym, scenarzystką i gospodynią programów Adrienne
Clarkson's Summer Festival i Adrienne Clarkson Presents. Napisała
także scenariusze i wyreżyserowała kilka filmów. Od
07.X.1999 r. do 27.IX.2005 r. była gubernatorem generalnym Kanady (drugą kobietą na tym
stanowisku). 30.IX.2004 r. premier Paul Martin przedłużył okres
jej urzędowania (który powinien skończyć się 07.X.2004 r.) do 27.IX.2005 r.
Jej następczynią na stanowisku gubernatora generalnego została Michaëlle
Jean.
Do zakresu uprawnień i obowiązków
Gubernatora Generalnego wchodzą
- Reprezentowanie
korony angielskiej w Kanadzie - w związku z faktem, że na wzór brytyjski
parlament Kanady ma strukturę trójczłonową - Korona, Senat i Izba Gmin,
Gubernator Generalny ma obowiązek i przywilej zastępowania królowej (lub
króla) we wszystkich jej normalnych funkcjach, do których należą:
- zapewnienie
ciągłości władzy
- sygnowanie
ustaw
- wygłaszanie
"mowy tronowej"
- zwoływanie,
otwieranie i zamykanie sesji parlamentu
- rozwiązywanie
starego parlamentu po wyborach
- przyjmowanie
przysięgi od premiera, Sędziego Najwyższego i członków gabinetu
(ministrów)
- Mianowanie
senatorów na podstawie wskazówek premiera (zob. parlament Kanady)
- Reprezentowanie
niepodległości Kanady
- Gubernator
Generalny przyjmuje listy uwierzytelniające od ambasadorów obcych krajów,
wita także głowy obcych państw i inne ważne osobistości przybywające
oficjalnie do Kanady.
- Gubernator
Generalny jest zwierzchnikiem (Commander-in-Chief) kanadyjskich sił
zbrojnych. Współcześnie ta funkcja jest czysto ceremonialna.
- Przyznawanie
wyróżnień, orderów
- The
Order of Canada - najwyższe odznaczenie przyznawane w Kanadzie
- Order
of Military Merit - najwyższe odznaczenie wojskowe w Kanadzie
- Decoration
of Bravery - honorujące osoby za nadzwyczajną odwagę
- Caring
Canadian Award - wyróżnienie za osiągnięcia w działalności społecznej
- Przyznawanie
herbów - Gubernator Generalny stoi na czele Canadian Heraldic Authority
przyznającego herby osobom i instytucjom w Kanadzie
- Zapewnianie
spójności państwowej i przywództwo moralne - poprzez uczestniczenie w ważnych
uroczystościach państwowych i lokalnych, kontakty z siłami politycznymi,
reprezentantami mniejszości kulturalnych i ważnych organizacji społecznych
i kulturalnych.
W
1968 roku królowa angielska nadała Generalnym Gubernatorom Kanady status
wicekrólewski. W związku z tym przysługuje im odgrywanie hymnu powitalnego,
gdy wstępują lub opuszczają miejsce oficjalnych spotkań. Hymn Gubernatora
Generalnego złożony jest z sześciu pierwszych
taktów hymnu Wielkiej Brytanii
"God Save the Queen", a następnie cztery pierwsze i cztery ostatnie
takty hymnu Kanady
"O Canada".
Gubernatora obowiązują
decyzje Tajnej Rady, w której skład wchodzą dożywotnio osoby mianowane
przez gubernatora na wniosek premiera Kanady (m.in. wszyscy byli i aktualni
ministrowie, prezes Sądu Najwyższego, premierzy prowincji, spikerzy Izby Gmin
i Senatu); Tajna Rada nie zbiera się w pełnym składzie, a decyzje
w jej imieniu podejmuje rząd Kanady (gł. premier); gubernator podpisuje w imieniu
królowej wszystkie ustawy parlamentu Kanady. Doradza premierowi i jest łącznikiem
pomiędzy rządem Kanady a Koroną. Jako gubernator generalna jest zobowiązana
powierzyć funkcję premiera przywódcy partii, która zdobyła w wyborach
największą liczbę mandatów oraz zatwierdza (wyłącznie formalnie) skład rządu.
Krótko przed objęciem urzędu wyszła za mąż za swego wieloletniego
partnera, Johna Saula (1947-). Jest matką trojga dzieci.